Nederlandse clubs passen perfect in Europa League, het ideale oefenlokaal voor entree op hoofdpodium

Spelers

Thuis in zijn kantoortje hangt het shirt dat Pierre van Hooijdonk droeg tijdens de finale van 2002, de finale van de Uefa Cup tegen Borussia Dortmund (3-2) waarin hij tweemaal scoorde. De replica van de beker lacht hem toe. De bokaal in het klein zag hij eens staan bij teammanager Hans Hagelstein. ‘Ik vroeg hem of ik die ook kon krijgen. De replica had Hans ergens besteld voor iets van 900 euro. Ik geloof dat nog een stuk of vijf spelers zo’n aandenken wilden.’

Eeuwige roem. In het seizoen na de Europese beker scoorde spits Van Hooijdonk in de eredivisie vaker dan in de competitie van 2001-2002, maar 2001-2002 blijft verbonden aan de winst van de Uefa Cup, de voorganger van de Europa League. Al is het een lager gewaardeerd toernooi dan de Champions League. Simpel gesteld: de beste 32 clubs van Europa doen mee aan de Champions League. De nummers 33 tot 80 in de Europa League.

De Europa League past het Nederlandse clubvoetbal perfect, ondanks de recente, bijna onrealistische prestaties van Ajax in de hoogste afdeling. Nederland is gemiddeld gesproken een land van de subtop in het clubvoetbal. Ajax lanceerde een kek filmpje op de dag van de finale van 2017 tegen Manchester United, met de mededeling dat de club ‘terug’ was. Bedoeld werd eigenlijk: terug aan de subtop. Ook dat was overigens genoeg om de etalage te verlichten. Ajax verkocht Davinson Sanchez voor 45 miljoen aan Tottenham Hotspur en Davy Klaassen voor 27 miljoen aan Everton. Trainer Peter Bosz, architect van het spektakelvoetbal, tekende bij Borussia Dortmund.

De Europa League is het ideale oefenlokaal voor de entree op het hoofdpodium. AZ speelde al zes duels in de voorronde. Voor supertalenten als Myron Boadu en Calvin Stengs is het goed om internationaal actief te zijn. Om te moeten reizen naar Astana en Belgrado, om Manchester United te ontvangen, om andere stijlen te ontmoeten, om te wennen aan het ritme van twee duels per week. Wil AZ het toernooi winnen, dan volgen nog vijftien wedstrijden en zijn 21 Europese duels gespeeld.

Geld

Van Hooijdonk oordeelt dat de Europa League in kwalitatief opzicht is gedevalueerd, door de tegenwoordige directe plaatsing van de beste vier clubs uit de vier toplanden voor de Champions League. Dat was voorheen niet zo. Ook destijds deden de allerbeste clubs overigens niet mee. Feyenoord had een uitstekende ploeg, maar die had nooit de Champions League kunnen winnen in 2001-2002.

Van Hooijdonk mikte zelfs stiekem op de derde plaats in de groep met Bayern München, Sparta Praag en Spartak Moskou, met als beloning het doorstartbewijs voor de Uefa Cup na de winterstop. ‘Ik heb er een hekel aan om ergens mee te doen zonder te kunnen winnen.’ Van Freiburg, Glasgow Rangers, PSV, Internazionale en Borussia Dortmund, met een finale in Rotterdam, won Feyenoord. Van Hooijdonk scoorde acht keer, zijn vrije trap was beter dan ooit en hij kroonde zich tot Mister Uefa Cup. Vorig seizoen mocht hij nog opdraven bij de loting voor de kwartfinales. Eeuwige roem vergaat nooit.

Hij snapt dat clubs aan het hoogste toernooi willen meedoen. De Uefa keert bijna 2 miljard euro uit in de Champions League, vier keer zoveel als in de Europa League, waaraan zestien clubs meer deelnemen. Alleen al de startpremie in de Champions League is 15,25 miljoen euro. Ajax pakte met zijn anderhalf uur voetballen tegen  Lille alweer 2,7 miljoen euro, meer dan de jaarbegroting van Telstar. De startpremie in de Europa League is bijna 3 miljoen. Een zege is 590 duizend euro waard. 

Coaches

Feyenoord is de laatste Nederlandse winnaar van een Europa Cup. Vanaf de eerste Nederlandse beker, eveneens van Feyenoord in 1970, duurde het nooit langer dan negen jaar voordat een Nederlandse club opnieuw een beker won. Het grootste gat op de tijdlijn zit tussen PSV in 1978 (Uefa Cup) en Ajax in 1987 (Europa Cup II). Sinds 2002 trad de droogte in, mede door veranderde financiële verhoudingen en de uittocht van talent.

De Europa League is de gedroomde opstap naar succes. De eerste grote prijs van Louis van Gaal was de Uefa Cup van 1992. De Spanjaard Unai Emery won de beker drie seizoenen op rij met Sevilla. Hij kon bijna kiezen uit aanbiedingen. Bij Paris SG moest hij dan wel de Champions League winnen. Lukte niet. Bij Arsenal bereikte hij afgelopen seizoen weer de finale van de Europa League. Tja, die zou de koning dan wel winnen. Niet dus. Hij verloor van Chelsea.

Trainers van Nederlandse clubs hadden een tijdje de neiging spelers te sparen op donderdagen, omdat ze in het weekeinde wilden meedoen voor de landstitel, met het oog op plaatsing voor de Champions League. De inmiddels bijna afgeschudde crisis heeft dat denken veranderd. PSV zal vast denken aan het duel met Ajax zondag, maar de eerste uitdaging ligt donderdag , thuis tegen Sporting Portugal. Feyenoord begint bij Glasgow Rangers, AZ in Belgrado tegen Partizan.

Ajax gaf Nederland de illusie dat de Champions League nog te winnen is, met dank aan de combinatie van een unieke verzameling talent, slimme aankopen en een goede trainer. Van Hooijdonk: ‘Maar over dertig jaar is de bakker die halve finale van vorig jaar weer vergeten. Het gaat uiteindelijk om winnen.’