De klassieke nummer 9 is niet meer, maar wat geeft het?

"Hij was een plaag voor de verdediging, speelde fenomenaal en ik heb écht van hem genoten." Oud-spits Pierre van Hooijdonk was in Studio Voetbal lyrisch over Memphis Depay en zijn optreden in de 3-0 zege op Duitsland.

Het heeft er alle schijn van dat Memphis, een vaardige dribbelaar die als vleugelspeler doorbrak bij PSV, de komende jaren dé spits van het Nederlands elftal is. Dat is toch wel een trendbreuk bij Oranje, waar de klassieke nummer 9 altijd een belangrijke rol heeft gespeeld.

Met Vincent Janssen dacht toenmalig bondscoach Danny Blind de spits van de toekomst in handen te hebben, met Bas Dost als back-up. Maar beiden zijn allang niet meer in het Oranjeshirt te bewonderen. Janssen is geblesseerd en uit vorm, Dost bedankte voor Nederland.

Jarenlang was er de strijd om de spitspositie tussen Robin van Persie en Klaas-Jan Huntelaar. De generatie daarvoor kende met Ruud van Nistelrooij, Patrick Kluivert, Roy Makaay, Jerrel Hasselbaink en Pierre van Hooijdonk een lijstje aanvalsleiders om van te watertanden.

'Tijd van standaard, grote spits voorbij'

Daar waar zij doorgaans vast in de punt speelden en bij een voorzet naar de eerste paal togen, is de 'nieuwe' spits van het Oranje onder Ronald Koeman een stuk vrijer.

"De tijd van een standaard, grote spits, die als aanspeelpunt fungeert en ballen erin kopt, is wel voorbij", stelt Art Langeler, directeur voetbalontwikkeling bij de KNVB.

"Dat is geen toeval, maar komt door ontwikkelingen in het nationale - en internationale voetbal."

Memphis, Steven Bergwijn, Quincy Promes en Arnaut Danjuma Groeneveld in de hoogste selectie, en Justin Kluivert, Javairo Dilrosun en Donyell Malen bij Jong Oranje. Stuk voor stuk snelle en behendige spelers die op elke positie voorin uit de voeten kunnen.

De nieuwe aanval van Oranje staat voor dynamische en technisch begaafde spelers. De 'targetman' als nummer 9, zoals Luuk de Jong is, lijkt dus de komende jaren verleden tijd.

"Het is natuurlijk tweeledig", vertelt Langeler. "Je moet het doen met wat voorhanden is, maar het is ook onderdeel van onze eigen filosofie."

Bij de KNVB is duidelijk dat het spel steeds dynamischer wordt. "Voetballers zitten niet meer vast in een formatie, maar bewegen door elkaar heen met wat vaste uitgangspunten."

Het is een ontwikkeling die niet alleen doorzet in de aanvalslinie. Langeler: "Ook op het middenveld wordt er in het moderne voetbal meer gevraagd. Het enige dat redelijk stabiel blijft, is de verdediging. Al heb je daar ook veel backs die zijn opgeleid als aanvaller."

Langeler is sinds mei actief als directeur voetbalontwikkeling. Een functie die nog niet bestond bij de bond. De 48-jarige Gelderlander werkte daarvoor als coach van PEC Zwolle en Jong Oranje en was hoofd jeugdopleiding bij PSV.

Bij de KNVB is hij onder meer verantwoordelijk voor de opleidingen en de vertegenwoordigende jeugdelftallen. Ook daar speelt dynamisch spel een grote rol.

Onzin

"Wij krijgen weleens het verwijt dat we daarin achterlopen op de rest van Europa, maar daar ben ik het niet mee eens. Sterker nog: ik vind het onzin. Dat wordt geroepen door mensen die niet veel van voetbal weten, omdat ze niet beter weten. Maar wij zijn daar ook gewoon in meegegaan."