Ziet het HawkEye-systeem de bal wel goed genoeg?

'Misschien in een labopstelling, waarbij doelpalen en doellijn nauwkeurig op elkaar zijn afgesteld', zegt De With. 'Maar in de praktijk, op een grasveld in een Nederlands stadion, is die foutmarge groter. Er lopen spelers in de weg, de lijnen liggen nooit kaarsrecht en zijn niet op de millimeter nauwkeurig getekend. Ook de palen staan nooit precies recht in de grond. Dan kom je eerder in de marge van millimeters tot een centimeter.'

De doellijntechnologie in de Kuip is geleverd door HawkEye ('haviksoog'), naamgever en wereldwijd de grootste leverancier. In Nederland is het HawkEye-systeem vooral bekend van het tennis en hockey, maar ook sporten als rugby, snooker en badminton maken inmiddels gebruik van het systeem. Over de hele wereld levert het Britse HawkEye zijn systeem aan grote sportbonden. Twintig in totaal: van de Amerikaanse Major League Baseball tot de atletiekfederatie IAAF.

Geestesvader is de Brit Paul Hawkins, in 1999 nog student kunstmatige intelligentie en een matig getalenteerde cricketspeler op de universiteit in het Britse Durham. In zijn eigen woorden: 'Academisch was ik wel weer beter dan mijn teamgenoten.' Tijdens zijn promotieonderzoek ontstond het idee voor een camerasysteem om de lijn van de bal na te gaan in het cricket. Hij wist toen nog niet dat zijn idee de sportbeleving voorgoed zou veranderen. Hawkins wilde vooral zijn geliefde cricket aantrekkelijker maken op tv.

In 2001 werd de techniek voor het eerst op televisie toegepast, tijdens the Ashes, het crickettoernooi tussen Engeland en Australië. 'Dat had zo'n impact. Het werd vrij snel een onderdeel van het spel. Daarna ging het hard', aldus Hawkins in een interview met The Guardian. In 2011 werd het bedrijf voor een onbekend bedrag overgenomen door Sony.

In de Premier League, de hoogste Engelse voetbalcompetitie, werd HawkEye in 2014 voor 250 duizend pond per stadion door alle twintig clubs aangekocht. De grote concurrent is het Duitse GoalControl, dat hoofdleverancier van de doellijntechnologie is in de Duitse bundesliga. Het bedrijf, dat dinsdag niet voor commentaar bereikbaar was, beweert tonnen goedkoper te zijn.

Naast HawkEye en GoalControl zijn er nog twee bedrijven die zich mengen op de markt van doellijntechnologie. Zij werken niet met camera's. Het Duitse GoalRef werkt als de poortjes in een kledingwinkel. In het doel wordt een magnetisch veld aangelegd en als de bal, met chip, het veld passeert krijgt de scheidsrechter een melding. Het Duitse Cairos maakte gebruik van antennes bij de palen, maar werd niet accuraat genoeg bevonden door de FIFA.

Een sensor in de bal is niet per definitie betrouwbaarder, zegt hoogleraar De With: 'Er zijn in het verleden ook experimenten gedaan met sensoren in de bal, maar dan krijg je weer andere onnauwkeurigheden. Als zo'n bal de grond raakt, dan vervormt hij. Ga je de elliptische vorm meenemen? Sensoren ophangen is wel goedkoop, maar hoe hou je de conditie en kwaliteit van de bal constant? Daar heb je met camera's geen last van. Het videosysteem lijkt tot nu toe het beste te werken.'

Volgens De With behoort HawkEye tot de beste in zijn soort. Hij ziet geen reden tot twijfel aan de uitslag van Feyenoord-PSV, die beslissend kan zijn voor het competitieverloop. 'Zij waren de eerste met de techniek. Geleidelijk hebben ze gebouwd aan meer nauwkeurigheid. Ze hebben een voorsprong op andere systemen.'